Статистика |
Онлайн всего: 27 Гостей: 27 Пользователей: 0 |
|
Мой сайт |
|
ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ (ՀԱՅԵՐԵՆ) / НОВОСТИ (НА АРМЯНСКОМ)
| 11.04.2010, 10:51 |
Լրանում է Մարաղայի ողբերգության 18-րդ տարելիցը
11.04.2010
Այսօր լրանում է Մարաղայի ողբերգության 18-րդ տարելիցը:
Մարաղայի ողբերգությունը Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի հայերի հանդեպ
ադրբեջանցիների պարբերաբար իրագործած ցեղասպան գործողությունների և էթնիկ
զտումների համակարգված, հետևողական շղթայի հերթական մի օղակն էր: Ադրբեջանի
ռազմական ագրեսիան Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ ուղեկցվել է մարդկության
տրամաբանությունից ու պատկերացումներից դուրս դաժանություններով: Սակայն
նույնիսկ նման սև ֆոնին առանձնանում է Մարաղայի ողբերգությունը:
Մարաղան Լեռնային Ղարաբաղի ամենամեծ բնակավայրերից էր: Էր, որովհետև
1992թ. ապրիլի 10-ին ադրբեջանցի օմոնականները ներխուժելով ավերել ու
հրկիզել են գյուղը, ողջակիզել ու անմարդկային դաժանություններով տանջամահ
արել խաղաղ բնակիչներին, մի մասին էլ գերեվարել ու տարել անհայտ
ուղղությամբ: Ում հաջողվել է փրկվել, ապաստանել են անտառներում և,
հեռանալով, ցրվել աշխարհով մեկ: Իսկ Մարաղան շարունակում է մնալ Ադրբեջանի
վերահսկողության տակ: http://www.armenians.com/genocide/Maraga/index.html
Մարաղան Գանձակ–Ստեփանակերտ ավտոմայրուղու վրա Լեռնային
Ղարաբաղի դարպասն էր: Մարաղացիները ավանդապահ, ինչպես ամեն մի հայ`
հյուրասեր, բնություն սիրող մարդիկ են, հիմնականում բրինձ էին մշակում,
ունեին թուզի ու նռան այգիներ, պարտեզներ: Մարաղան ծնել է գիտնականներ,
երաժիշտներ, գրողներ: Մարաղան անընդհատ բարգավաճում էր ... Գյուղը
երկու անգամ` 1918 և 1921 թվականներին ավերել են թուրքերը: Դրանից հետո
մարաղացիները ապրում էին զգուշավոր, բայց դե հայը միշտ էլ վստահող է եղել
ու շատ հաճախ` անտեղի: Ղարաբաղյան շարժման հենց առաջին օրերից
Մարաղան կանգնեց վտանգի առջև, Մարաղան հայտնվեց կրակի մեջ: Ահա թե ինչ
է պատմում ադրբեջանական դաժան մսաղացից հրաշքով փրկվածներից Վալյա
Խաչիկյանը. «Ապրիլի 9-ին, երեկոյան մոտավորապես ժամը վեցին սկսվեց
գյուղի ռմբակոծումը, ինչին արդեն վաղուց սովորել էինք: Կրակում էին
Ալազանից, թնդանոթներից, խոշոր գնդացիրներից: Այդ ժամանակ ամուսնուս հետ
գտնվում էինք նկուղում, ուր ապրում էինք գրեթե երեք տարի: Ապրիլի 10-ի
առավոտյան ժամը 6-ի մոտ սկսվեց փոթորկալից գնդակոծություն. արկերը պայթում
էին գրեթե ամեն վայրկյան: Գյուղի վրա 3000-ից ավելի արկ է պայթել: Այդպես
շարունակվեց մինչև ժամը 14-ին մոտ: Այդ ժամանակ տեղեկացանք, որ
ադրբեջանցիներն արդեն գյուղ են մտել: Բոլոր նրանք, ովքեր չկարողացան լքել
գյուղը, մորթվեցին, այրվեցին կամ գերեվարվեցին: Իսկ փախչողներիս դժոխային
ճանապարհ էր սպասում` ռմբակոծությունների ներքո…»: Ադրբեջանական
հրոսակները թալանել են բոլոր տները, իսկ այն ամենը, ինչ չեն կարողացել
թալանել, այրել են` հաճախ` տանտերերի հետ միասին: Բնակիչներին կոտորել են
ամենադաժան եղանակներով` այրել, անդամահատել, անգամ սղոցել: Դաժան
կոտորածների արդյունքում տարբեր տվյալներով սպանվել է ավելի քան 80-100
մարաղացի, այդ թվում` 30-ը` կանայք, 40-ից ավելի մարդ վիրավորվել է, ևս
63-ը գերեվարվել են: Վերջիններիս թվում եղել է ինը երեխա: Բազմաթիվ
մարաղացիներ սպանվել են փախուստի ճանապարհին` ծնողների, զավակների,
հարազատների աչքերի առջև: Պատանդ տարված մարաղացիներից յոթը վերադարձվել
են, 17-ը փոխանակվել են, մեկը գնվել է, մեկին հաջողվել է փախչել
գերությունից, ութ հոգու սպանության մասին տեղեկություններ են ստացվել, ևս
29-ի ճակատագիրն առ այսօր անհայտ է: Մեկ մարդ սպանվել է փոխանակման պահին,
մեկն էլ` փախուստի փորձ կատարելիս: Մարաղայի գյուղապետ, գյուղի
ինքնապաշտպանական ջոկատի նախկին հրամանատար Ռոմա Կարապետյանի վկայությամբ՝
զոհերի թիվն անհամեմատ մեծ կլիներ, եթե տեղի ինքնապաշտպանական ուժերը քիչ
սպառազինված լինելով հանդերձ՝ չխոչընդոտեին ադրբեջանցի հրոսակների մուտքին
գյուղ: Հայտնի է նաեւ, որ ադրբեջանցիները ծրագրել էին Մարաղան գրավել
կայծակնային հարձակմամբ, եւ եթե դա նրանց հաջողվեր, ապա հազիվ թե
տեղաբնակներին հաջողվեր ողջ մնալ, մանավանդ որ հարձակմանը ներգրավված էր
երկու տասնյակից ավելի խորհրդային զրահատեխնիկա: Մարաղայի
ինքնապաշտպանության փոքրիկ ջոկատի տղաներն, ավա¯ղ, դեռ գյուղի մատույցները
պաշտպանելիս անհավասար մարտում զոհվեցին… Ահա թե ինչ է պատմում
բարոնուհի Քարոլինա Քոքսը. «Այն, ինչ որ մենք տեսանք՝
նկարագրության ենթակա չէ: Գյուղը ամբողջովին ավերված էր: Մարդիկ թաղում էին
զոհվածներին, ավելի ճիշտ այն ՝ ինչ հնարավոր էր թաղել՝ տանջամահ արված,
կենդանի այրված, կտրտված կամ սղոցված դիակի մասեր: Մի մասին թաղել էին
նախորդ օրը՝ նկարահանելու համար նրանց հանեցինք, թեև հասկանում էինք, թե
ինչքան ծանր է հայերի համար: Այդ օրերին Մարաղայում նկարահանվածը փաստում է
այդտեղ իրագործված սոսկալի կոտորածի մասին՝ գլխատված և կտրտված դիակներ,
երեխաների դիակներ, արյունոտ հող և մարմնի մասեր, որտեղ սղոցել էին նրանց:
Մենք տեսանք արյունոտված մանգաղներ, որոնցով կատարել էին այդ
եղերագործությունը, հավանաբար դրանք պետք էր վերցնել մեր հետ՝ որպես
վկայություն, բայց ես դա չկարողացա: Բնակիչներին սպանելուց հետո
ադրբեջանցիները թալանել և այրել էին գյուղը: Զինվորներից հետո հայտնվել էին
քաղաքացիներ և շարունակել թալանը: Մենք տեսանք մի քանի լիքը լցված
պայուսակներ, որ դիակապտիչները չէին հասցրել տանել»: http://www.youtube.com/watch?v=IuX-AK-168E
Ինչպես հայկական, այնպես էլ անկախ լրատվական միջոցները նշում
են, որ չնայած իր դաժանությանը՝ Մարաղայի կոտորածը համարյա չի լուսաբանվել և
անհայտ է լայն հանրության համար: Ըստ Քարոլինա Քոքսի ,Դեյլի Թելեգրաֆ
անգլիական թերթը պետք է տպագրեր Մարաղայի կոտորածի մասին, բայց հետո
հրաժարվեց: Ի դեպ, Մարաղայի կոտորածը իրագործելու համար
«Գուրթուլուշ» զինվորական ստորաբաժանման հրամանատար Շահին Թալիբ օղլի
Թագիևը ստացել է «Ադրբեջանի ազգային հերոս» կոչում: Ինչի համար. իհարկե,
ցեղասպան գործողությունների. դա թուրք-ազերիական ծանոթ ձեռագիր է:
Ականատեսների բազում վկայություններում այնպիսի դաժան նկարագրություններ
են բերվում, որ ուղղակի նպատակահարմար չենք գտնում դրանք մեջբերել:
Ցավոք միջազգային հանրությունը համարժեք գնահատական չի տվել
ադրբեջանցիների ավանդական ցեղասպան գործողություններին, և ոչ միայն
Մարաղայում: Իսկ իրենք` ադրբեջանցիները շարունակում են անպատիժ ստել,
կեղծել, երբեմն նույնիսկ զոհի կերպար ընդունել: Բայց պատմությունն ինչքան
էլ կեղծես, փաստական ճշմարտությունը երկար թաքցնել չես կարող…
Լրացուցիչ տեղեկություններ կարելի է ստանալ հետևյալ հասցեներում. http://www.armenianhouse.org/mshakhnazaryan/docs-ru/crime/chapter8_10.html#9
http://maragha.nk.am/indexarm.html
http://www.hzorhayastan.do.am/news/2009-08-01-10
(Aysor.am) Աղբյուր. http://www.aysor.am/am/news/2010/04/10/maraga-genocide/
yandex.ru http://yandex.ru/yandsearch?text=%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B0&clid=37000&lr=179
|
Категория: Мои файлы | Добавил: esthaylraber
|
Просмотров: 399 | Загрузок: 0
| Рейтинг: 0.0/0 |
|
|